Door de haast constante noord- noordoostenwind die er in mei woei, was het een moeilijke maand om het lawaai uit de vervuilende industriezone Grensland nauwkeurig te boekstaven .

En dan nog, na een half jaar onderzoek komt onze groep observatoren niet tot eenduidige besluiten. Het lawaai uit Grensland is als een fanfare waarin de verschillende instrumenten door elkaar spelen. Zeker, sommige fabrieken slaan de grote trom, maar ook de triangels kunnen op de zenuwen werken. Daarenboven speelt dit enerverende gezelschap niet elke dag dezelfde melodie en er wordt zeker niet op hetzelfde moment begonnen of gestopt met de kakafonie. Zo wordt het vorige weekeind door onze waarnemers als uitzonderlijk stil beschreven. Terwijl het dan de voornacht van dinsdag op woensdag behoorlijk lawaaierig was. Een ding is zonneklaar: onder dergelijke omstandigheden kunnen sporadische controles geen goed beeld geven van de problemen. Hier is langdurige monitoring van doen.

De windrichting is zeer zeker een belangrijke factor voor het niveau van de overlast. Afstand daarentegen biedt geen voldoende zekerheid om lawaai weg te houden. Het geluid weerkaatst bovendien aan alle kanten. Huizen en hoge bomen worden wel als effectieve buffers ervaren: wat aan de ene kant van de Lageweg als storend wordt ervaren, is aan de overzijde van de straat achter een rij gevels nauwelijks hoorbaar. Zelfs het veranderen van slaapkamer biedt in sommige gevallen al soelaas. Er werd bewezen dat met open ramen slapen het resoneren van lage tonen kan onderdrukken, maar dat heeft dan weer het nadeel dat directe geluid vrije toegang krijgt.

Venijnige muzikanten

We maakten in de voorbije maanden kennis met enige verborgen ‘muzikanten’ in het lawaaiorkest, die plaatselijk het leven behoorlijk zuur kunnen maken. Zo werden we attent gemaakt op een aanhoudende zoemtoon op het einde van de Maststraat. Ook een ventilator ter hoogte van Luxemouse werkt op de zenuwen.

Sommige correspondenten zijn er dan weer van overtuigd dat de windmolens in het geding zijn. Hun laagtonig en moeilijk te lokaliseren gezoem (genre vrachtwagens op hoge palen) zou mensen irriteren. Gezien ze niet weten waar de overlast vandaan komt zouden ze onbewust alerter zijn voor de andere geluiden.

Vluchten kan niet meer

Een cynisch geworden correspondent zucht dat ‘vluchten niet meer kan’. ‘We moeten leren leven met het lawaai, hoe nefast dit ook voor onze gezondheid is. In heel Vlaanderen zijn er nog een tiental stiltegebieden. Dit niettegenstaande 30 procent van de bevolking lijdt onder het lawaai.’

Dezelfde correspondent meldt dat er zelfhulpboeken op de markt zijn om het lawaai te negeren, desnoods kan men raad vragen aan een audioloog. Terloops vermeldt hij nog het lawaai van het toenemende verkeer op de A19. Hij noemt verder het vliegtuigverkeer. Enerzijds is daar het overvliegen van opstijgende en en landende jets respectievelijk afkomstig van of naar de regionale luchthaven Wevelgem. Anderzijds hoort men bij nacht de passage van internationaal luchtverkeer.

Een juridisch geschoolde volger meldt dat we ons niet mogen blindstaren op de lakse en bijgevolg onmogelijk te controleren geluidsnormen die Vlaanderen vooropstelt. De nationale strafwet biedt naar zijn mening een uitweg:

‘Artikel 561, 1° Strafwetboek stelt ‘het zich schuldig maken van een nachtgerucht of nachtrumoer waardoor de rust van de inwoners kan verstoord worden’ strafbaar.
Het gaat hier over lawaai in de ruime zin van de betekenis. De aard van het lawaai is van geen belang. Evenmin is de wijze waarop het geluid wordt voortgebracht, van belang.
Enkel het nachtlawaai dat de rust van de inwoners verstoort of kan verstoren, is strafbaar. Het is voldoende dat het nachtlawaai de rust kan verstoren. Het is dus niet noodzakelijk dat de rust ook effectief verstoord werd. Het nachtlawaai is enkel strafbaar in bewoonde plaatsen of in de nabijheid ervan. De wettekst heeft het ook enkel over inwoners en dus niet over publiek of voorbijgangers, zodat de vaststellingen van de verbalisanten op straat niet dienstig zijn ter beoordeling van deze zaak. Het begrip ‘rust’ moet ruim geïnterpreteerd worden.
Enig opzet is niet vereist. Ook onopzettelijk voortgebracht nachtlawaai kan voldoende zijn om een inbreuk op artikel 561, 1° Strafwetboek op te leveren. Iedereen moet de gepaste maatregelen nemen om te beletten dat door zijn of haar schuld de nachtrust van de buurtbewoners verstoord wordt.

Alle observatoren zijn het erover eens dan de nieuwe vervuilende industriezone die gepland wordt op Menen West de problemen alleen maar zullen verergeren. Er wordt immers uitgegaan van het principe: er is al behoorlijk wat geluidsvervuiling, een beetje erbij zal nauwelijks opvallen. Een verwittigd man is er twee waard (en een vrouw vier).